Tips voor een vrijer leven – vrij zijn op je computer
Computer en Internet spelen tegenwoordig een belangrijke rol in het leven van veel mensen. Op het eerste gezicht geven de computer en internet vooral veel vrijheid. Je bent voor je informatie niet meer vooral afhankelijk van tv of krant, je kunt gemakkelijker contact leggen met anderen en je kunt eenvoudiger iets zelfstandig publiceren, bijvoorbeeld via een blog of een e-boek of een cd in eigen beheer opnemen.
Als je iets verder kijkt, dan zie je dat er naast een grotere vrijheid, ook een behoefte ontstaat aan controle. Zo eist de overheid dat providers alle gegevens, zoals surfgeschiedenis en e-mails van hun klanten jarenlang bewaren. Ook bedrijven willen graag weten wat wij allemaal met onze computer doen, bijvoorbeeld om te controleren of alle software op onze computers wel legaal is of uit marketing oogpunt, om te zien waar onze interesses liggen, zodat ze ons dan met gerichte advertenties kunnen bestoken.
Nu is de computer op zichzelf een dood ding. Alleen de software wekt de computer tot leven. Als je in de winkel een computer koopt, dan zit de software (meestal het besturingssysteem Windows) er al op, terwijl de software leverancier niet hetzelfde bedrijf is als de hardware fabrikant. Dat komt doordat fabrikanten en software leveranciers daar deals over hebben gesloten. Daardoor is het erg lastig – maar niet onmogelijk – om een computer zonder software te kopen.
De prijs voor de software is al bij de computer inbegrepen. Daardoor weet je niet hoeveel je voor de software betaald en lijkt het gratis te zijn, maar dat is niet zo. Als je de computer in gebruik neemt moet je akkoord gaan met een licentie (gebruiksovereenkomst). Daarin staat o.a. dat de software waarvoor je betaald hebt niet je eigendom is. Je betaalt voor een gebruiksrecht ervan. Na een aantal jaren stopt de software aanbieder vaak met het ontwikkelen en onderhouden van de software, waardoor je op een gegeven moment gedwongen wordt om de nieuwste versie van de software te kopen en soms zelfs een nieuwe computer omdat de nieuwste versie te zwaar is voor de computer die je hebt gekocht.
De software op je computer is bedrijfsgeheim. Alleen de aanbieder van de software weet wat deze software allemaal op je computer doet. Zo is van Windows bijvoorbeeld bekent dat het regelmatig contact legt met Microsoft om te controleren of de software op je computer wel legaal is.
Je mag en kunt de software die je bij je computer krijgt meestal ook niet op een andere computer of laptop installeren.
Ook veel gratis software, zoals freeware of shareware installeert vaak ongemerkt dingen op je computer die gegevens doorgeeft aan de maker van de software, de zogenaamde spyware. Het bedrijf gebruikt die gegevens zelf of verkoopt die door aan een ander bedrijf.
Het alternatief: Vrije Software
Vrije software is software die geen eigendom is van grote bedrijven, maar eigenlijk van niemand of van ons allemaal. Het wordt wereldwijd ontwikkeld door programmeurs die er bewust voor kiezen om de software voor iedereen onder een vrije licentie (meestal de GPL) beschikbaar te stellen.
Hoe geeft vrije software meer vrijheid:
- De code waarin vrije software gemaakt is, is voor iedereen beschikbaar en dus niet zoals bij gesloten software, bedrijfsgeheim. Iedereen kan de code van vrije software controleren; hierdoor kun je er zeker van zijn dat de software geen dingen achter je rug doet.
- Met vrije software mag je vrijwel alles doen wat je wilt, installeren op al je computers, branden op een cd en weggeven aan je vrienden of aanpassen aan je eigen wensen.
- Vrije software is gratis te downloaden en meestal ook gratis te gebruiken.
- Vrije software draait ook op oude pc’s – je word dus niet gedwongen om een nieuwe pc aan te schaffen als er een upgrade komt van het besturingssysteem die meer eisen aan je systeem stelt.
Hoe kom je aan vrije software?
Het gemakkelijkst is om je Windows of Mac computer te vervangen door een Gnu/Linux systeem. Gnu/Linux systemen zijn er in vele soorten en maten, maar een goed systeem voor beginners is Ubuntu. Als je Ubuntu installeert, krijg je daar meteen een heel arsenaal aan software bij, zoals Open Office (vervanger voor MS Office), Firefox (vervanger voor Internet Explorer), Pidgin (vervanger voor MSN), Thunderbird (vervanger van Outlook Express), software om CD’s te branden, spelletjes en nog veel meer. Als je Ubuntu download en daarna opstart kun je kiezen voor de live cd. Deze installeert niks op je computer, zodat je eerst kunt zien of het wel iets voor je is.
Je kunt ook voor een meer geleidelijke weg kiezen, door een aantal van bovengenoemde programma’s gewoon eens uit te proberen. De meesten zijn ook beschikbaar voor een Windows of Mac-systeem.
Meer leesvoer:
Free Software, Free Society van Richard M. Stallman, grondlegger van vrije software en het GNU-project.
reaktie | 22 juni 2009 om 18:49 | rechtstreekse reaktie-link
Belangrijk artikel!
Veel mensen hebben er geen benul van dat ze eigenlijk zeer “onvrij” zijn op hun eigen computer.
Mag ik hieruit knippen en plakken (uiteraard met linkje) op mijn eigen site?
reaktie | 22 juni 2009 om 19:01 | rechtstreekse reaktie-link
Hoi Ronald; dank je wel en ja hoor knip en plak wat je wilt (graag met vermelding van de licentie; staat onderaan de pagina).
reaktie | 22 juni 2009 om 19:59 | rechtstreekse reaktie-link
Ik gebruik al een tijdje Open Office, Firefox en Thunderbird en zou Linux best willen proberen. Omdat ik echter niet zo super ict-onderlegd ben durf ik dit eigenlijk niet zo goed. Stel je voor dat het niet lukt en ik ook Windows kwijt ben. Of loop ik dat risico niet?
reaktie | 22 juni 2009 om 20:19 | rechtstreekse reaktie-link
Hoi Ton, je kunt wel een dual-boot doen: http://sites.google.com/site/computertip/installatietips
en
http://sites.google.com/site/computertip/installeren
Als je het toch niet aandurft kun je ook even kijken op het Ubuntu forum bij de steunpunten; misschien zit er wel iemand in je buurt die ff wil helpen: http://www.ubuntu-nl.org/ondersteuning/steunpunten
reaktie | 23 juni 2009 om 08:43 | rechtstreekse reaktie-link
Goed artikel! Heb ik weer eens iets om naar te linken voor mensen waarvan ik het bewustzijn wil verhogen 🙂
reaktie | 23 juni 2009 om 15:08 | rechtstreekse reaktie-link
@Ton, kijk voor een steunpunt bij je in de buurt anders eens hier. http://forum.ubuntu-nl.org/ubuntu-nl/steunpunten-hulpvragentipstrick%27s/msg428494/#msg428494
dit zijn aktieve steunpunten, op de kaart staan helaas een groot aantal niet aktieve steunpunten
reaktie | 23 juni 2009 om 20:41 | rechtstreekse reaktie-link
Ik ben ondertussen al begonnen met het back-uppen van bestanden op CD-rom. Kan dat trouwens ook met de inhoud van Thunderbird? Ik ga zeker proberen met Ubuntu te gaan werken. In elk geval vast bedankt voor de ondersteuning op afstand.
reaktie | 23 juni 2009 om 21:39 | rechtstreekse reaktie-link
Nooit gedaan onder Windows, maar hier staat een uitleg: http://forum.wirelessnederland.nl/viewtopic.php?f=6&t=11145&start=30#p80758
Je kunt het ook altijd nog even navragen op het forum van Ubuntu: http://forum.ubuntu-nl.org/
reaktie | 24 juni 2009 om 16:25 | rechtstreekse reaktie-link
Helaas, ook na anderhalf uur klungelen is het mij niet gelukt een back-up van Thunderbird te maken. Ik heb ook geen idee waar ik de schermen, zoals in de link getoond kan vinden.
reaktie | 24 juni 2009 om 16:57 | rechtstreekse reaktie-link
@ton; heb je al de hulp van het forum ingeroepen?
reaktie | 25 juni 2009 om 16:47 | rechtstreekse reaktie-link
Heb je hier iets aan:
http://help.mozbrowser.nl/thunderbird/profile.html
Het is niet zo moeilijk, heb het al een aantal keer gedaan.
Als je in Zoetermeer woont, kun je mijn hulp inroepen…
pingback | 25 juni 2009 om 21:11 | rechtstreekse pingback-link
[…] Tips voor een vrijer leven – vrij zijn op je computer – Catharina Bethlehem Pleidooi voor Vrije Software op jouw computer, met veel doorverwijzigingen […]
reaktie | 3 juli 2009 om 11:09 | rechtstreekse reaktie-link
@Ton: Heb je MozBackup al geprobeerd? Zie -> http://mozbackup.jasnapaka.com/ er is een Nederlandse vertaling, zie -> http://mozbackup.jasnapaka.com/translations.php
Succes en groeten, JoG
reaktie | 3 juli 2009 om 11:14 | rechtstreekse reaktie-link
@Ton: Zie verder onder meer http://www.mozbackup.nl/ en bijvoorbeeld http://www.mozbrowser.nl/forum/viewtopic.php?f=2&t=17271&p=107240 Op dat forum, http://www.mozbrowser.nl/forum/, kunnen ze je vast ook verder helpen. Nogmaals succes!
reaktie | 3 juli 2009 om 11:15 | rechtstreekse reaktie-link
*oeps* vanwege WordPress foutje -> http://www.mozbrowser.nl/forum/ 🙂
reaktie | 3 juli 2009 om 13:57 | rechtstreekse reaktie-link
Allemaal driewerf dank voor de tips. Maar…
Karel, enorm bedankt voor je aanbod, maar ik woon zo’n vijftien km ten noordwesten van Groningen, dat is toch wat ver.
JoG: Ik heb Mozbackup gedownload en ook de Nederlandse vertaling. Als ik deze unzip krijg ik de mededeling dat Windows het LNG-bestand niet kan openen. Ik heb toen toch Mozbackup gedraaid. Toen ik wilde kijken of het gelukt was, kreeg in de mededeling dat Windows het PVC-bestand niet kon openen…
Helaas!
reaktie | 8 juli 2009 om 13:16 | rechtstreekse reaktie-link
@ton, zie http://www.mozbackup.nl/faq.html daar lees ik “… Het is een normale ZIP file. Je kunt de PCV hernoemen naar ZIP om deze handmatig uit te pakken….”. Voor een handleiding, zie http://www.mozbrowser.nl/forum/viewtopic.php?t=2998
Het LNG-bestand hoef je niet te openen. Plaats het in de map / directory waar de default.lng van MozBackup staat. Op de pagina http://www.atomic-labs.be/soft.php?title=mozbackup staat een korte uitleg. Of zie anders http://www.mozbrowser.nl/forum/viewtopic.php?f=2&t=3739&start=0 of http://wimnet.googlepages.com/mozbackup.
Over met de hand backup-pen, zie, in het Engels, http://kb.mozillazine.org/Profile_backup
Nogmaals veel succes !
reaktie | 9 januari 2010 om 13:49 | rechtstreekse reaktie-link
In dit artikel mis ik een verwijzing naar Wubi.
http://wubi-installer.org/
Hiermee wordt Ubuntu geinstalleerd op een virtuele hard disk, een heel groot bestand op de hard disk van Windows, en kan Windows totaal ongemoeid blijven. Geen partitionering en andere ellende nodig. Ubuntu wordt toegevoegd in het bootmenu van de pc en bij het opstarten kies je tussen Windows en Ubuntu. Op die manier kan Linux uitgeprobeerd worden zonder een bende van je computer te maken. Vind je het niks, dan kan je met het Windows configuratiescherm alles weer makkelijk ongedaan maken.