Downloaden straks verboden en wat dan??
Gisteren verscheen het eindrapport van de parlementaire werkgroep auteursrechten. Deze werkgroep heeft zich gebogen over de knelpunten m.b.t. het auteursrecht. Dit ter voorbereiding op een debat met de regering. De werkgroep bestond uit Arda Gerkens (SP), Van Vroonhoven (CDA), Teeven (VVD) en Smeets (PvdA).
Het meest opvallende punt uit het eindrapport is dat deze werkgroep adviseert om downloaden van materiaal waarop copyright berust in de toekomst illegaal te maken. Dat zal pas gebeuren nadat de entertainment industrie de kans heeft gekregen om ervoor te zorgen dat het materiaal legaal, dus tegen betaling te downloaden is.
Er zijn een aantal zaken uit het rapport die mij opvallen:
De geheimzinnigheid waarbinnen de commissie geeopereerd heeft:
“De werkgroep heeft wat onderzoek gedaan en een aantal besloten gesprekken gevoerd met deskundigen op het terrein van het auteursrecht en met diverse technische experts. Daarnaast heeft de werkgroep gesproken met rechthebbenden en met vertegenwoordigers van de belangrijkste organisaties die betrokken zijn bij de uitvoering van het auteursrechtbeleid.”
Waarom zijn deze gesprekken besloten en geldt dat ook voor de verslagen van de gesprekken? Door wie werden de belangen van de downloaders in dit proces behartigd?
“Er is door de werkgroep extern advies ingewonnen.”
Bij wie wordt niet duidelijk..
Een aantal tegenstrijdigheden:
“Het intellectuele eigendom, waartoe ook het auteursrecht behoort, kent als absoluut verbodsrecht echter ook een tijdsgebonden grens van in beginsel het leven van de auteur plus 70 jaar. Hoe de grens juridisch tijdsgebonden wordt bepaald, is mede afhankelijk van heersende opvattingen inzake (vrije) toegang tot informatie en cultuuroverdracht en van maatschappelijke, maar vooral ook technische ontwikkelingen.
Het auteursrecht is beperkt in tijd. Daarnaast bestaan beperkingen op grond van belangen van de gemeenschap, bijvoorbeeld ten behoeve van het onderwijs. Voorts kan de feitelijke onmogelijkheid tot controle een belemmering vormen bij de uitoefening van auteursrechten.”
Het lijkt mij dat binnen de heersende opvattingen over de vrije toegang tot informatie en cultuuroverdracht en zeker van technische ontwikkelingen, een copyright van 70 jaar na de dood van de auteur volstrekt belachelijk is. Dit is juist een van de redenen van de noodzaak tot aanpassing van wetgeving. Toch blijft dit als gegeven binnen het rapport overeind.
Het copyright is bedoelt om de auteur/maker te beschermen maar in beschermt in de praktijk het vooral de belangen van de uitgevers. Wie anders heeft er belang bij het uitbreiden van het copyright tot na de dood van de maker?
In het rapport staat dat de feitelijk onmogelijkheid tot controle van handhaving van het copyright een reden kan zijn tot beperking.
Door het Internet is dit feitelijk onmogelijk, tenzij je de privacy van de burgers verregaand en in strijd met Internationale Verdragen wilt aantasten. Bovendien zullen hackers er alles aan doen om methodes te ontwikkelen die voorkomen dat het downloaden tot een computer te herleiden is.
Toch worden in het rapport niet de conclusie aan verbonden dat de termijnen moeten worden aangepast..
Het belang van de artiesten:
Uit onderzoek is gebleken dat het gemiddeld inkomen van professionele musici € 12.000,– per jaar is. De helft verdient niet meer dan € 6000,– Het grootste deel daarvan is afkomstig uit optredens. Vooral oudere en de meest succesvolle artiesten profiteren daarnaast ook van inkomsten uit royalties en naburige rechten. Oudere artiesten natuurlijk omdat ze niet meer optreden, maar het leeuwendeel van deze inkomsten zal ongetwijfeld toekomen aan de meest succesvolle artiesten en liedjesschrijvers, maar vrijwel nooit zijn dat de creatieve geesten van onze tijd. Het lijdt geen twijfel dat degenen die het meest profiteren van de artiesten, de uitgevers en de rechtenorganisaties zijn.
Overigens mag de zelfstandige artiest zijn naburige rechten niet eens zelf verhandelen. Hij is verplicht zich daarvoor te melden bij een collectieve belangenorganisatie, zoals de Buma/Stemra en de Sena. Ook de auteurs klagen over het misbruiken van de marktmacht door de uitgevers en het ontbreken van een sterke onderhandelingspositie.
Enkele voorbeelden van knellende leveringsvoorwaarden die genoemd worden door schrijvers:
- het recht op hergebruik in andere bladen en websites van het concern waarbij schrijvers hun eigen stukken niet meer op hun eigen website mogen plaatsen;
- een exclusiviteitperiode van een half jaar waardoor een artikel nergens anders meer te verkopen is;
- het recht om namens de auteur het stuk door te verkopen, te laten bundelen, te laten vertalen voor niets.
Het rapport voegt hier dan nog de treurige zinsnede aan toe:
“De recente kredietcrisis heeft aangetoond dat een aantal collectieve beheersorganisaties grote
schade heeft geleden op de beurs. Hoe groot de schade precies zal zijn is pas op een later tijdstip vast te stellen.”
Het rapport geeft dan nog wel een aantal aardige aanbevelingen zoals het afschaffen van de heffing op de thuiskopie, het terugbrengen van het aantal rechten organisaties en wijst er ook op dat de rechtenorganisaties het vertrouwen grotendeels hebben verloren van zowel het publiek als de artiesten en dat het in de eerste plaats aan henzelf is om dit te herstellen.
Maar is dit nu de modernisering van het copyright waar we op zitten te wachten? Ik denk het niet, maar ik denk ook dat die modernisering vooral vanuit de auteurs zelf moet komen en dat ze zich zoveel mogelijk los moeten maken van hun “overheersers”.
De werkelijk creatieve geest komt dan vanzelf bovendrijven. Toevallig verscheen deze week ook een nieuw onderzoek van Harvard waaruit blijkt dat de maatschappij juist profiteert van file-sharing, dat er veel meer geproduceerd wordt door auteurs, zowel op het gebied van muziek als film.
De uitdaging ligt dan ook vooral in het vinden van een alternatief verdien model in plaats van het amechtig vasthouden aan iets wat geweest is.. Creative Commons licenties kunnen hierbij ondersteunen. “Geef Creative Commons een kans”, is het enige wat het rapport hierover zegt. Maar ik zou zeggen; neem je kans met Creative Commons en gebruik het Internet zoveel en zo goed mogelijk om je creaties te verspreiden. Het geld komt dan vanzelf wel..